Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin değerini çeşitli faktörler etkileyebilir. Kötü şöhretli bir şekilde değişken olduğu göz önüne alındığında, coin fiyatlarındaki dalgalanmaların nedenleri merak konusu olmaya başladı. Bitcoin’in sıradan bir günde %5, hatta %10 oranında artması veya düşmesi nadir gözlemlenen bir olay değildir. Hatta daha küçük kripto para birimleri daha da geniş fiyat dalgalanmalarına sahne olabilir. Kripto para birimlerini nelerin değerli kıldığını ve fiyatın neden bir gün içinde şiddetle sallanabileceğini daha iyi kavramak için içeriğimizi okumaya devam edin.
Bir kripto para biriminin değerini anlamak
Kripto para birimleri genellikle herhangi bir merkezi otorite tarafından itibari para birimleri veya başka bir hükümet onaylı değişim aracıyla aynı şekilde desteklenmez. Hükümet desteği, tüketiciler arasında bir para biriminin değerine olan inancı artırabilir; büyük bir harcama ağı ve para toplama mekanizması sağlar. Ancak kripto para birimleri genellikle merkezi bir bağlayıcıya sahip olmadığı için değerlerini aşağıdakiler de dahil olmak üzere diğer kaynaklardan almaktadır. Coin fiyatlarındaki dalgalanmaların nedenleri şunlardır:
- Kripto Para Arz ve Talebi
- Üretim Maliyeti
- Borsalarda Kullanılabilirlik
- Rekabet
- İç Yönetim
- Yönetmelikler ve Yasal Gereklilikler
- Kripto para biriminde değer bulma
Kripto Para Arz ve Talebi
Kripto para biriminin değeri, arz ve talebe göre belirlenmektedir. Talep arzdan daha hızlı artarsa fiyat yükselir. Örneğin; bir kuraklık olursa ve talep değişmezse tahıl fiyatları artar. Aynı arz ve talep ilkesi kripto para birimleri için de geçerlilik sağlamaktadır. Coinler, talep arzdan daha çok yükseldiğinde değer kazanırlar.
Bir kripto para biriminin tedarik mekanizması her zaman bilinir; her kripto, token basım ve yakma planlarını yayınlar. Bitcoin gibi bazı kripto para birimleri sabit bir maksimum arza sahiptir. Örneğin; toplamda sadece 21 milyon Bitcoin olacağını biliyoruz. Ethereum gibi diğerlerinin arz konusunda genellikle sınırı yoktur. Bazı kripto para birimleri, dolaşımdaki arzın aşırı büyümesini ve enflasyonu yavaşlatmasını önlemek amacıyla mevcut token’ları “yakım (burn)” mekanizmalarıyla destekler. Bir token’ı yakmak, onları blok zincirinde kurtarılamaz bir adrese göndermek anlamına gelir.
Her kripto para biriminin para politikası farklıdır. Bitcoin arzı, blok zincirinde madenciler tarafından çıkarılan her yeni blokla sabit bir miktarda artmaktadır. Ethereum, çıkarılan blok başına sabit bir ödül sunar; ancak aynı zamanda yeni bloğa “Uncle Block’ları” dahil etmek için ödeme yapar, bu da blok zincirinin verimliliğini kolaylaştırmaya yardımcı olur. Sonuç olarak, arz artışı sabit değildir. Bazı kripto paraların arzı, tamamen bir projeden sorumlu ekip tarafından belirlenir; bu ekip, halkın kullanımı için daha fazla token’ı serbest bırakmayı veya para arzını yönetmek için token yakmayı tercih edebilir.
Proje farkındalık kazandıkça veya fayda arttıkça talep artabilir. Bir kripto para biriminin bir yatırım aracı olarak daha geniş alanda benimsenmesi, dolaşımdaki arzı etkin bir şekilde sınırlandırırken talebi de artırmaktadır. Örneğin; kurumsal yatırımcılar 2021’in başlarında Bitcoin alıp elinde tutmaya başladığında, talep yeni kripto paraların oluşturulma hızını aştığından Bitcoin’in fiyatı önemli ölçüde arttı ve mevcut toplam Bitcoin arzını etkili bir şekilde azalttı.
Benzer şekilde, Ethereum blok zincirinde daha fazla merkezi olmayan finans (DeFi) projeleri başlatıldığında, Ethereum talebi artar. Hangi kripto para birimiyle işlem yapıyor olursanız olun, blok zincirinde işlem yapmak için Ethereum’a ihtiyacınız vardır. Veya bir DeFi projesi kendi kendine yola çıkarsa, kendi token’ı daha kullanışlı hale gelecek ve dolayısıyla talebi artıracaktır. Ancak coin fiyatlarındaki dalgalanmaların nedenleri bunlarla da sınırlı değildir. Şimdi diğer unsurlara bir göz atalım.
Üretim Maliyeti
Yeni kripto para token’ları, madencilik adı verilen bir süreçle üretilir. Kripto para madenciliği, blok zincirindeki bir sonraki bloğu doğrulamak amacıyla bir bilgisayar kullanmayı içermektedir. Merkezi olmayan madenci ağı, kripto para biriminin olduğu gibi çalışmasına izin veren mekanizmadır. Karşılığında protokol, takas yapan taraflarca madencilere ödenen ücretlere haricinde kripto para birimi token’ları şeklinde bir ödül üretmektedir.
Blok zincirini doğrulamak için bilgi işlem gücü gerekir. Katılımcılar, kripto para madenciliği yapmak amacıyla oldukça pahalı ekipmanlara ve temel enerji kaynağı olan elektriğe yatırım yaparlar. Bitcoin ve Ethereum tarafından kullanılanlar gibi bir iş kanıtı (PoW) sisteminde, belirli bir kripto para biriminin madenciliği için ne kadar fazla rekabet varsa, madenciliği o kadar zor olur. Bunun nedeni, madencilerin bir bloğu doğrulamak için karmaşık bir matematik problemini çözmek amacıyla temelde birbirleriyle yarışmasıdır. Bu nedenle, başarılı bir şekilde madencilik yapmak için daha güçlü ekipmana ihtiyaç duyulduğundan, madenciliğin maliyeti artar.
Madencilik maliyetleri yükseldikçe, kripto para biriminin değerinin yükselmesini de gerektirmektedir. Madenciler, çıkardıkları kripto para biriminin değerinin maliyetleri karşılayacak kadar yüksek değilse madencilik yapmayı bırakırlar. Ek olarak madenciler blok zinciri işlevini yapmak için gerekli olduğundan, blok zincirini kullanma talebi olduğu sürece fiyatın artması gerekecektir. Şimdi coin fiyatlarındaki dalgalanmaların nedenleri olarak kritik bir öneme sahip olan ”Borsalarda kullanılabilirlik” maddesine geçelim.
Borsalarda Kullanılabilirlik
Bitcoin ve Ethereum gibi demirbaş olarak nitelendirilen kripto para birimleri birden fazla borsada işlem görmektedir. Hemen hemen her kripto para borsası en popüler token’ları listeleyecektir. Ancak bazı küçük token’lar yalnızca belirli borsalarda mevcut olabilir ve bu nedenle yatırımcılar için erişimi sınırlar. Bazı cüzdan sağlayıcıları, çeşitli borsalarda herhangi bir kripto para birimini takas etmek için fiyat teklifleri toplayacak; ancak bunu yapmak için bir ücret alacaklar ve yatırım maliyetini artıracaklar. Ayrıca, bir kripto para birimi küçük bir borsada az miktarda alınıp satılıyorsa, borsanın yayılımı bazı yatırımcılar için çok büyük olabilir. Bir kripto para birimi daha fazla borsada listelenirse, onu satın almak isteyen ve alabilen yatırımcı sayısını artırabilir ve böylece talebi de yükseltebilir.
Rekabet
Rekabet, coin fiyatlarındaki dalgalanmaların nedenleri olarak gösterilebilecek başlıca faktörlerden biridir. Her gün yeni projelerle piyasaya sürülen binlerce farklı kripto para birimi var. Yeni rakipler için giriş engeli nispeten düşüktür; ancak uygun bir kripto para birimi oluşturmak aynı zamanda bu coinin kullanıcılarından oluşan bir ağ yaratmaya da bağlıdır.
Blok zincirindeki faydalı bir uygulama, özellikle rekabet edilen bir uygulamanın sınırlamasını ortadan kaldırıyor veya değiştiriyorsa, hızlı bir şekilde ağ oluşturabilir. Yeni bir rakip ivme kazanırsa, mevcut rekabetten değer alır, böylece yeni rakibin token’ı, fiyatının yükseldiğini gördüğü için yerleşik şirketin fiyatını düşürür.
İç Yönetim
Kripto para birimi ağları oldukça nadiren statik bir dizi kurala uymaktadır. Geliştiriciler, projeleri onları kullanan topluluğa göre uyarlar. Yönetişim token’ları olarak adlandırılan bazı kripto para birimleri, sahiplerine bir token’ın nasıl çıkarıldığı veya kullanıldığı da dahil olmak üzere bir projenin geleceği hakkında sözler verir. Bir token’ın yönetiminde herhangi bir değişiklik yapmak için paydaşlar arasında fikir birliği olması gerekir.
Örneğin; Ethereum, ağını iş kanıtı sisteminden hisse kanıtı (PoS) sistemine güncellemek için çalışıyor ve insanların bodrumlarındaki pahalı madencilik ekipmanlarının çoğunu etkili bir şekilde işe yaramaz hale getiriyor. Bunun şüphesiz Ethereum’un değeri üzerinde bir etkisi olacaktır.
Genel olarak konuşursak, yatırımcılar istikrarlı yönetimi sever. Bir kripto para biriminin çalışma biçiminde kusurlar olsa bile, yatırımcılar bildikleri şeytanı bilmedikleri şeytana tercih ederler. Bu nedenle, bazı yönetim şartlarını değiştirmenin nispeten zor olduğu yerlerde istikrarlı yönetim, daha az dalgalanan fiyatlandırma sağlayarak değerli olabilir.
Yönetmelikler ve Yasal Gereklilikler
Kripto para birimlerinin değişimini kimin ya da kimlerin düzenlemesi gerektiği konusunda bazı karmaşık durumlar söz konusudur. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), kripto para birimlerinin hisse senetleri ve tahviller gibi menkul kıymetler olduğunu söylerken, ABD Emtia Vadeli İşlemler Ticaret Komisyonu (CFTC) bunların kahve veya altın gibi emtialar olduğunu söylüyor.
Her ikisi de kripto para borsaları üzerinde düzenleyici otorite talep edemez. Belirleyici bir karara bağlı olmak, daha geniş çapta işlem gören kripto para birimi ile ilgili finansal ürünler için kapıları açarken daha fazla netlik sağlayabilir ve bu bağlamda kripto para biriminin değerlerini iyileştirebilir.
Kripto para birimi ticaretinin daha kolay yollarına olanak tanımak için düzenlemeler katiyen gereklidir. ETF’ler ya da vadeli işlem sözleşmeleri gibi finansal ürünler, yatırımcılar için kripto para birimlerine daha fazla erişim sağlayarak değerini artırmaktadır. Ek olarak düzenleme, yatırımcıların vadeli işlem sözleşmeleri veya opsiyonları ile kısa pozisyon almalarını ya da kripto para birimlerinin fiyatına karşı bahis oynamalarını sağlayabilir. Bu durum, daha iyi fiyat keşfi sağlamalı ve kripto para birimi fiyatlandırmasının oynaklığını azaltmalıdır.
Düzenlemeler ayrıca kripto para birimi talebini olumsuz etkileyebilir. Bir yönetişim organı, kripto para birimi yatırımını ya da kullanımını reddetmek için kurallarda değişiklik yaparsa, kripto para birimlerinin fiyatını düşürebilir. Coin fiyatlarındaki dalgalanmaların nedenleri açısından ”Kripto para biriminde değer bulma” maddesi de büyük önem taşımaktadır. Şimdi son maddemize göz gezdirelim.
Kripto Para Biriminde Değer Bulma
Kripto para birimine değer veren şeyin arkasındaki temel arz talep ilkesini ve bunları etkileyen faktörleri anlarsanız, daha iyi yatırım kararları verebilirsiniz. Herhangi bir nedenle talebin artacağına inanıyorsanız ve arzın devam edeceğini düşünmüyorsanız, bu kripto para birimi verimli bir yatırım olabilir. Ancak, hükümetlerin kripto para birimini düzenlemek için hala iyi uygulamalara sahip olmadığını ve bu durumun da kriptoları ne olursa olsun riskli ve değişken bir yatırım haline getirdiğini unutmayın. Böylece Coin fiyatlarındaki dalgalanmaların nedenleri konusuna ve diğer detaylara değinmiş olduk.
Daha fazlası için kripto para kategorimizi takip etmeyi unutmayın. Tüm soru, öneri ve istekleriniz için bizlere iletişim sayfamızdan dilediğiniz zaman ulaşabilirsiniz.
UYARI: Bu makalede yer alan yorum ve analizler genel nitelikte olup, yorum ve analizde bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Bu yazının sadece genel bir bilgilendirme amaçlı olduğunu ve yatırım tavsiyesi olarak değerlendirilmemesi gerektiğini lütfen unutmayın. Kripto paralara yatırım yapmak yüksek derecede risk içerir ve tüm yatırımcılar için uygun olmayabilir. Herhangi bir yatırım kararı vermeden önce, kendi araştırmanızı yapmanız, bir mali danışmana danışmanız ve ilgili riskleri ve potansiyel ödülleri anlamanız önemlidir. Bu makalenin yazarı ve yayıncısı, kripto para birimlerine yatırım yapmaktan kaynaklanabilecek herhangi bir kayıp veya zarar için herhangi bir sorumluluk kabul etmez.
